Met de sociale verkiezingen van 2024 in aantocht, komt het topic van de technische bedrijfseenheid (TBE) voor veel werkgevers nu al op de agenda.

Op het niveau van deze TBE, zullen de Ondernemingsraad (OR) en/of het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) worden opgericht.

Hoe de TBE’s gestructureerd zijn in de onderneming zal vaak een impact hebben op de drempels voor het organiseren van sociale verkiezingen, en wanneer die drempels bereikt zijn, op het potentiële aantal kandidaten en mandaten.

Aangezien de TBE’s niet noodzakelijk samenvallen met de juridische entiteiten of vestigingen binnen de onderneming (en trouwens ook voor de OR en voor het CPBW kunnen verschullen), kunnen werkgevers - in een beperkte mate - beïnvloeden wat beschouwd wordt als één TBE.

De ene werkgever houdt de technische bedrijfseenheden liever gescheiden, bijvoorbeeld om te vermijden dat zij sociale verkiezingen moet organiseren voor de hele onderneming of omdat zij de werknemersvertegenwoordigers of syndicale delegaties niet wil vermengen.

Andere werkgevers hebben een veelheid aan technische bedrijfseenheden en zouden die liever samenvoegen.

In dit artikel bespreken we daarom (I) de economische en sociale elementen die al dan niet een rol spelen bij het bepalen van de TBE(‘s). Hierdoor zullen de praktische, organisatorische elementen die ervoor zorgen dat verschillende juridische entiteiten als één TBE worden beschouwd – en die in een zekere mate beïnvloed kunnen worden – bijgevolg ook aan bod komen.

Verder zullen de (II) nadelen en (III) voordelen van het samenvoegen van verschillende TBE’s worden besproken. 

Economische en sociale samenhang of autonomie


Om als één TBE beschouwd te kunnen worden, moet aan een aantal voorwaarden van economische en sociale samenhang voldaan zijn (zie hieronder).

Er is een weerlegbaar vermoeden dat meerdere juridische entiteiten een TBE vormen, indien het bewijs kan worden geleverd dat er minstens één element van economische samenhang is en bepaalde elementen van sociale samenhang. Enkel de werknemers en de representatieve vakbondsorganisaties mogen dit vermoeden inroepen en genieten de soepele bewijsvoering. 

Als de werkgever één TBE wil erkennen, dan moet zij daarentegen het volledige bewijs leveren van de samenhang met economische en sociale criteria, zonder te kunnen steunen op het wettelijk vermoeden. 

De beoordeling van de TBE is een samenspel van tal van feitelijke elementen. Het is ook zo dat de ene indicatie zwaarder zal doorwegen dan de andere. 

Indicaties die een rol spelen, zijn bijvoorbeeld:

Indicaties die geen rol spelen, zijn bijvoorbeeld:

  • verschil in uurroosters, vermits dit afhankelijk is van de uitgevoerde activiteit;
  • zaken die het gevolg zijn van het feit dat de entiteiten onder een ander paritair comité ressorteren;
  • een beroep doen op dezelfde revisor;
  • het is mogelijk dat een persoon in het bestuur zit van één onderneming en werkt bij een andere, zonder dat dit een invloed heeft op het personeelsbeleid van de tweede onderneming.

Riscio’s en nadelen van één TBE


De drempel voor het organiseren van sociale verkiezingen ligt op een gemiddelde tewerkstelling van 50 werknemers op het niveau van de TBE. Vanaf dat aantal moet een CPBW opgericht worden op het niveau van de TBE. Vanaf gemiddeld minstens 100 werknemers, komt daar ook een OR bij. 

Wanneer er verschillen zijn op vlak van arbeids- en loonvoorwaarden tussen de verschillende entiteiten/vestigingen, kan een samenvoeging leiden tot de vraag van de vakbonden om een gelijke behandeling qua arbeidsvoorwaarden voor heel de TBE. 

Ook kunnen contaminaties plaatsvinden van bepaalde issues die spelen in één TBE naar andere entiteiten/vestigingen.

De kans is ook groot dat vakbonden zich verzetten tegen de samenvoeging wanneer er al een syndicale delegatie en/of OR en/of CPBW is op het niveau van de verschillende entiteiten. Een samenvoeging zal er dan namelijk toe leiden dat er minder mandaten nodig zijn in de sociale verkiezingen en dus minder kandidaten. Als compromis wordt daarom vaak gekozen om op het niveau van de juridische entiteit of activiteit te werken met een apart CPBW.

Bij één TBE speelt soms ook dat slechts één vakorganisatie de overhand heeft. Op deze manier kunnen soms voorstellen geblokkeerd worden die toch breder gedragen zijn.

Voordelen van één TBE

Door de TBE’s samen te voegen, moet in principe slechts één OR en één CPBW opgericht worden waardoor het aantal mandaten/plaatsvervangers zal dalen. 

Zoals al aangegeven hierboven zal het aantal beschermde werknemers dan ook kunnen dalen in sommige ondernemingen wanneer er reeds verschillende TBE’s en organen bestonden. Er geldt namelijk, hoe minder organen, hoe minder kandidaten en dus hoe minder beschermde werknemers. 

Bij de samenvoeging tot één TBE, zullen de syndicale delegaties ook vermengen. Aangezien het volstaat om met één representatieve vakbondsorganisatie CAO’s te sluiten die van toepassing zijn op de ganse onderneming of één of meerdere vestigingen, creëert dit opportuniteiten om tot nieuwe compromissen te komen. 

In de vestigingen waar maar één vakorganisatie vertegenwoordigd is en waar die syndicale delegatie tot nog toe bepaalde voorstellen kon blokkeren, zal deze vakorganisatie buiten spel gezet kunnen worden bij een samenvoeging. Het zal dan volstaan dat een vertegenwoordiger van een andere vakorganisatie, die momenteel enkel in bepaalde vestigingen een vertegenwoordiging heeft, een CAO ondertekent die bindend is voor de andere vestigingen.

De samenvoeging van de werknemersvertegenwoordigingsorganen zal ook leiden tot meer eenvormigheid en een duidelijke lijn. Er zal geen of minder ruimte zijn voor uitzonderingen of inconsistenties tussen de verschillende entiteiten.  

Last but not least, een vermindering van de vertegenwoordigingsorganen zal bovendien leiden tot een beperking van de hieraan gekoppelde administratieve lasten, alsook tot een vermindering van de vergaderingen.*

Mocht u vragen hebben over het bovenstaande of assistentie nodig hebben, neem dan zeker contact op met een van onze collega's van het team Employment & Benefits. Wij helpen u graag verder.